De promotors van verzekeraars Ilja Boelaars (D66) en Roel Mehlkopf (Netspar) schreven een misleidend artikel in het Financieel Dagblad van 19 mei over ons huidige pensioenstelsel. Hun stelling is dat solidariteit niet hoeft te verminderen bij ‘persoonlijke pensioenpotten’. Maar het doet het echter wel en ook het rendement van de beleggingen wordt lager. Daarover later meer.

We hebben in Nederland vrijwel overal als basis de uitkeringsovereenkomst bij de bedrijfstakpensioenfondsen en ondernemingspensioenen. In de loop van de jaren zijn echter alle risico’s stilletjes bij deelnemers en gepensioneerden terecht gekomen. Dat zijn de risico’s van beleggen, marktrente en levensverwachting. De gedane pensioentoezegging geeft een relatief hoge zekerheid van nakoming, omdat de risico’s worden gedeeld. Bij persoonlijke pensioenpotten is echter geen enkele zekerheid over de hoogte van het pensioen dat bij pensionering van de opgebouwde belegde middelen kan worden gekocht, omdat de beleggingsrisico’s en actuariële risico’s individueel gedragen moeten worden. Bovendien fluctueert de pensioenuitkering jaarlijks afhankelijk van de beleggingsresultaten.

Daarom heet de uitkeringsovereenkomst geen ‘Defined Benefit’ (DB) meer, maar ‘Collective Defined Contribution’ (CDC). In het Nederlands heet dat een ‘collectieve beschikbare premieregeling’. Helaas zijn de pensioentoezeggingen nimmer gegarandeerd geweest met uitzondering van het ABP tot 1996, in tegenstelling met de bewering van de auteurs. De mogelijkheid van collectieve verlaging van de pensioenen staan al sinds de jaren ’50 in de wettelijke regeling. Er worden dan ook geen ‘fictieve beloften’ bij de pensioentoezegging gedaan zoals werd gesteld.

Maar u vraagt zich wellicht af wat het verschil is met de genoemde persoonlijke pensioenpotten. Deze laatste zijn individuele beschikbare premieregelingen zonder solidariteit tussen de deelnemers. Alle risico’s in een pensioenfonds worden dan ook niet verdeeld over generaties en niet uitgesmeerd in de tijd.

Achmea is verkoper van pensioencontracten op basis van individuele beschikbare premieregeling, want dat is goedkoper voor werkgever zoals de overheid en er is dan geen zorgplicht meer. Achmea omschrijft op haar website dat tenminste duidelijk:  “Bij de ‘beschikbare premieregeling’ of ‘premieovereenkomst’ is de hoogte van de pensioenuitkering afhankelijk van de betaalde premie en de daarmee behaalde beleggingsopbrengsten. Pas bij pensioneren wordt de hoogte van de pensioenuitkering vastgesteld. Deelnemers kunnen kiezen tussen een vaste (stabiele) of variabele uitkering. Bij een DB-regeling (Defined Benefit) oftewel een ‘uitkeringsovereenkomst’ staat de hoogte van de pensioenuitkering vast en kan de hoogte van de benodigde pensioenpremies variëren.”

In de praktijk van de CDC regeling staat de pensioenpremie voor tenminste 5 jaar vast. Dat is ook vaak het geval bij de looptijd van het individuele premiecontract. Dat contract is net zo weinig flexibel als bij de uitkeringsovereenkomst CDC en levert bewezen lagere beleggingsrendementen door het lifecycle beleggen.

Wilt u dat? Ik vermoed van niet, want op een lager en variabel pensioen wacht niemand. Teken hier de petitie.